ขออนุมัติแผนหลักการพัฒนาหนองหาร จังหวัดสกลนคร

คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบตามที่สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (สทนช.) เสนอดังนี้

1. เห็นชอบในหลักการของแผนหลักการพัฒนาหนองหาร จังหวัดสกลนคร รวม 5 ด้าน ระยะเวลาดำเนินการ 10 ปี (พ.ศ. 2563 – 2572) รวมจำนวน 62 โครงการ วงเงินงบประมาณรวมทั้งสิ้น 7,445.22 ล้านบาท โดยให้เร่งรัดดำเนินการแผนงานระยะเร่งด่วนให้เป็นไปตามกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้องต่อไป

2. มอบหมายให้จังหวัดสกลนครและกระทรวงมหาดไทย (มท.) เป็นเจ้าภาพหลักร่วมกับกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) พัฒนาหนองหารบริเวณเหนือหนองหารและพื้นที่ต้นน้ำ

3. มอบหมายให้กรมชลประทานเป็นหน่วยงานหลักบูรณาการร่วมกับหน่วยงานในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (กษ.) และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการบริหารจัดการน้ำในหนองหาร

4. มอบหมายให้ สทนช. ร่วมกับสำนักงบประมาณ (สงป.) เป็นหน่วยงานหลักในการพิจารณาจัดลำดับความสำคัญของโครงการในแผนหลักการพัฒนาหนองหาร จังหวัดสกลนครต่อไป

5. มอบหมายให้ สทนช. ร่วมกับจังหวัดสกลนครติดตามและขับเคลื่อนแผนหลักการพัฒนาหนองหาร จังหวัดสกลนคร ให้เป็นไปตามแผนที่วางไว้ รวมทั้งให้ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการตามมติคณะกรรมการทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (กนช.) ครั้งที่ 3/2562 เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2562 อย่างเคร่งครัด

สาระสำคัญของเรื่อง

สทนช. รายงานว่า

1. มท. โดยจังหวัดสกลนครและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้จัดทำโครงการแผนหลักการพัฒนาหนองหาร จังหวัดสกลนคร เสนอ กนช. เพื่อใช้เป็นแผนพัฒนาหนองหารที่จะดำเนินการในระยะต่อไป ซึ่ง กนช. ในคราวประชุม ครั้งที่ 3/2562 เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2562 ได้มีมติเห็นชอบในหลักการแผนหลักการพัฒนาหนองหารจังหวัดสกลนคร ปี 2563 – 2572 จำนวน 5 ด้าน 65 โครงการ วงเงินรวม 7,445.22 ล้านบาท และให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการตามแผนระยะเร่งด่วน ปี 2563 – 2565 โดยเตรียมความพร้อมให้เป็นไปตามกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้องต่อไป รวมทั้งให้จังหวัดสกลนครและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำความเห็นของคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนโครงการขนาดใหญ่และโครงการสำคัญ กนช. และข้อสั่งการเพิ่มเติมของประธาน กนช. (พลเอก ประวิตร วงษ์สุวรรณ) ไปดำเนินการ ก่อนเสนอคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบต่อไป ซึ่งต่อมาจังหวัดสกลนครได้ปรับปรุงแผนงาน/โครงการฯ เป็นจำนวน 62 โครงการ ในกรอบวงเงินงบประมาณเดิม 7,445.22 ล้านบาท เนื่องจากมีการปรับปรุงแผนปฏิบัติเร่งด่วน (ปี พ.ศ. 2563 – 2565) โดยปรับรวมรายการเพื่อให้เกิดความชัดเจนและลดความซ้ำซ้อนในการดำเนินงาน รวมทั้งปรับปรุงรายการตามข้อเสนอและข้อห่วงใยในคราวตรวจราชการในพื้นที่ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำและการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำ ซึ่ง กนช. ในคราวประชุม ครั้งที่ 2/2563 เมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม 2563 ได้มีมติเห็นชอบแผนดังกล่าวเพื่อนำเสนอคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบต่อไป

2. แผนหลักการพัฒนาหนองหาร จังหวัดสกลนคร มีสาระสำคัญสรุปได้ ดังนี้

2.1 สภาพปัญหาของพื้นที่บึงหนองหาร พบว่ามีปัญหาข้อขัดแย้งระหว่างภาครัฐกับราษฎรที่เกี่ยวเนื่องกับปัญหาแนวเขตหนองหาร คือ การออกเอกสารสิทธิการถือครองที่ดินที่อยู่ในแนวเขตตามพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตหวงห้ามที่ดินในบริเวณหนองหาร พ.ศ. 2484 และปัญหาด้านทรัพยากรน้ำ เช่น ปัญหาน้ำท่วมขัง เนื่องจากการตื้นเขินของหนองหารและปัญหาการขาดแคลนน้ำเพาะปลูกในช่วงฤดูแล้ง เป็นต้น

2.2 รายละเอียดของแผนหลักการพัฒนาหนองหาร ประกอบไปด้วย 5 ด้าน 62 โครงการ งบประมาณรวมทั้งสิ้น 7,445.22 ล้านบาท สรุปได้ ดังนี้

ด้าน/เป้าหมาย

1. แผนด้านการจัดการน้ำอุปโภคบริโภค 7 โครงการ ระยะเวลาดำเนินการ ปี พ.ศ. 2564 – 2570

เป้าหมาย : การจัดหาน้ำสะอาดเพื่ออุปโภคบริโภคให้แก่ชุมชนครบทุกหมู่บ้าน ชุมชนเมือง แหล่งท่องเที่ยวสำคัญและพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ การจัดหาแหล่งน้ำสำรองในพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ รวมทั้งการจัดหาแหล่งน้ำสำรองในพื้นที่เสี่ยงการขาดแคลนแหล่งน้ำต้นทุน

ระยะเวลาดำเนินการ

ระยะเร่งด่วน ปี พ.ศ. 2563 – 2565 จำนวน 6 โครงการ วงเงิน 4.92 ล้านบาท เช่น โครงการขยายเขตจำหน่ายน้ำบ้านดอนเชียงคูณ หมู่ที่ 5 ตำบลเชียงเครือ อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร เป็นต้น

ระยะปานกลาง – ยาว ปี พ.ศ. 2566 – 2572 จำนวน 1 โครงการ วงเงิน 288.40 ล้านบาท ได้แก่ โครงการก่อสร้างปรับปรุงขยายการประปาส่วนภูมิภาค สาขาสกลนคร อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร

งบประมาณรวม(ล้านบาท) 293.32

หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบ : การประปาส่วนภูมิภาค

2. แผนด้านการสร้างความมั่นคงของน้ำภาคการผลิต 2 โครงการ รวมระยะเวลาดำเนินการ ปี พ.ศ. 2564 – 2569

เป้าหมาย : การพัฒนาเพื่อเพิ่มการใช้ประโยชน์ให้เต็มศักยภาพของปริมาณน้ำที่สามารถสนับสนุนได้ เพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำ และการเข้าถึงการใช้ประโยชน์จากน้ำในหนองหาร

ระยะเวลาดำเนินการ

ระยะเร่งด่วน ปี พ.ศ. 2563 – 2565 – จำนวน 2 โครงการ วงเงิน 166.66 ล้านบาท ได้แก่ 1) โครงการศึกษาสำรวจออกแบบรายการก่อสร้างสถานีสูบน้ำด้วยไฟฟ้าพร้อมระบบส่งน้ำรอบหนองหาร และ 2) โครงการก่อสร้างสถานีสูบน้ำด้วยไฟฟ้าพร้อมระบบส่งน้ำรอบหนองหาร จำนวน 32 แห่ง

ระยะปานกลาง – ยาว ปี พ.ศ. 2566 – 2572 เป็นโครงการต่อเนื่องจากระยะเร่งด่วน จำนวน 2 โครงการ วงเงิน 897.96 ล้านบาท

งบประมาณรวม(ล้านบาท) 1,064.62

หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบ : กรมชลประทาน

3. แผนด้านการจัดการน้ำท่วมและอุทกภัย 15 โครงการ ระยะเวลาดำเนินการ ปี พ.ศ. 2563 – 2569

เป้าหมาย : เพื่อการบรรเทาอุทกภัย ทั้งระบบลุ่มน้ำโดยพิจารณาความเหมาะสมในการบรรเทาอุทกภัยตั้งแต่ต้นน้ำถึงท้ายน้ำ รวมทั้งความจำเป็นที่ต้องบริหารน้ำให้เพียงพอต่อการใช้น้ำประโยชน์ในด้านต่าง ๆ

ระยะเวลาดำเนินการ

ระยะเร่งด่วน ปี พ.ศ. 2563 – 2565 – จำนวน 7 โครงการ วงเงิน 440.04 ล้านบาท เช่น โครงการศึกษาบรรเทาอุทกภัยและภัยแล้งลุ่มน้ำหนองหาร ลุ่มน้ำพุง และลุ่มน้ำก่ำ โครงการปรับปรุงพนังกั้นน้ำ อาคารประกอบ และ ก่อสร้างแก้มลิง เป็นต้น

• จำนวน 1 โครงการ ไม่ขอรับจัดสรรงบประมาณ

ระยะปานกลาง – ยาว ปี พ.ศ. 2566 – 2572 – จำนวน 6 โครงการ วงเงิน 1,151.20 ล้านบาท เช่น โครงการสร้างเขื่อนป้องกันตลิ่งริมแม่น้ำพุง บ้านทามไฮ ตำบลม่วงลาย อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร เป็นต้น

• จำนวน 1 โครงการได้รับการจัดสรรงบประมาณแล้ว

งบประมาณรวม(ล้านบาท) 1,591.24

หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบ : กรมชลประทาน และกรมโยธาธิการและผังเมือง

4. แผนด้านการจัดการคุณภาพน้ำและอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ 23 โครงการ ระยะเวลาดำเนินการ ปี พ.ศ. 2563 – 2570

เป้าหมาย : บำบัดน้ำเสียที่ไหลลงหนองหาร และการควบคุมวัชพืชไม่ให้กระทบคุณภาพน้ำในหนองหาร เพื่อให้คุณภาพน้ำเหมาะสมต่อการใช้เพื่ออุปโภคบริโภค เป็นแหล่งบำรุงพันธุ์สัตว์น้ำและมีระบบนิเวศที่ดี

ระยะเวลาดำเนินการ

ระยะเร่งด่วน ปี พ.ศ. 2563 – 2565 จำนวน 9 โครงการ วงเงิน 661.99 ล้านบาท เช่น โครงการสนับสนุนให้มีการบำบัดน้ำเสียระดับครัวเรือน โครงการกำจัดวัชพืชลอยน้ำในหนองหาร ระยะที่ 1 เป็นต้น

ระยะปานกลาง – ยาว ปี พ.ศ. 2566 – 2572 เป็นโครงการระยะปานกลาง – ยาว จำนวน 14 โครงการ วงเงิน 3,666.90 ล้านบาท และเป็นโครงการต่อเนื่องจากระยะเวลาเร่งด่วน จำนวน 4 โครงการ เช่น โครงการออกแบบรายละเอียดเพื่อขุดลอกตะกอนดินในหนองหาร เป็นต้น

งบประมาณรวม(ล้านบาท) 4,328.89

หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบ : สำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดสกลนคร เทศบาลนครสกลนคร เทศบาลตำบลท่าแร่ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสกลนคร และกรมประมง

5. แผนด้านการบริหารจัดการ 15 โครงการ ระยะเวลาดำเนินการ ปี พ.ศ. 2564 – 2572

เป้าหมาย : มีองค์กรและปรับปรุงกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องให้สามารถขับเคลื่อนการพัฒนาและการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ การประชาสัมพันธ์ และการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลหนองหาร และการพัฒนาระบบฐานข้อมูลสนับสนุนการตัดสินใจ

ระยะเวลาดำเนินการ

ระยะเร่งด่วน ปี พ.ศ. 2563 – 2565 จำนวน 10 โครงการ วงเงิน 62.20 ล้านบาท เช่น การจัดทำทะเบียนข้อมูลและพัฒนาระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ของแหล่งกำเนิดมลพิษในพื้นที่หนองหาร การมีส่วนร่วมในการสำรวจ และเฝ้าระวังคุณภาพน้ำทิ้งลงหนองหาร เป็นต้น

ระยะปานกลาง – ยาว ปี พ.ศ. 2566 – 2572 – จำนวน 3 โครงการ วงเงิน 104.95 ล้านบาท และเป็นโครงการต่อเนื่องจากระยะเวลาเร่งด่วน จำนวน 8 โครงการ เช่น แผนงานวิจัยผลกระทบของการขุดลอกต่อระบบนิเวศในหนองหาร เป็นต้น

• จำนวน 2 โครงการ ไม่ขอรับจัดสรรงบประมาณ

งบประมาณรวม(ล้านบาท) 167.15

หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบ : สำนักงานที่ดินจังหวัดสกลนคร สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดสกลนคร และองค์การบริหารส่วนจังหวัดสกลนคร

หมายเหตุ : ในระยะเร่งด่วน ปี พ.ศ. 2563 ได้รับจัดสรรงบประมาณประจำปีแล้ว ปี พ.ศ. 2564 – 2565 ได้เสนอบรรจุเข้าแผนเพื่อขอรับการจัดสรรงบประมาณประจำปี และตั้งแต่ปี พ.ศ. 2566 จะเสนอขอรับการจัดสรรงบประมาณประจำปีเพื่อดำเนินการต่อไป

ที่มา: ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 15 กันยายน 2563